RUŽICA SOKIĆ

About the book RUŽICA SOKIĆ

Knjiga Ružica Sokić je osobena, kao što je njena «junakinja» jedinstvena. U ediciji dobitnika Dobričinog prstena njena monografija nosi glavnu odrednicu - «njom samom».
Dug je period od kada sam počeo da sklapam glumačke monografije,  ovo je deseta knjiga, u tom serijalu, ali je još duže moje profesionalno druženje sa Ružicom Sokić, koje traje više od petnaest godina. Ovo je zvanično treća knjiga koju radim o njoj kao glumici. Prva je nastala u okviru festivala Nušićevi dani i posmatra je kao glumicu komičarku. Druga je rađena u okviru filmskog festivala u Nišu, u kojoj pokušavam da spoznam filmsko lice Ružice Sokić.
U tim odgonetanjima lica Ružice Sokić stigosmo do najkompleksnijeg, pozorišnog lica u totalu, jer nagrada Dobričin prsten predstavlja krunu glumačkog rada.
U čemu je specifikum umetnice Ružice Sokić?
U njenom umetničkom biću kao da su ravnopravno egzistirala dva izraza – glumački i spisateljski. Tako monografija Ružica Sokić predstavlja zbir njenih «znakova pored puta» koje je, brižljivo zapisujući, ostavljala da joj se ne zagubi trag.
Ružica je iz svoje romansirane autobiografije Strast za letenjem povadila značajnije delove, sledila svoj unutrašnji glas. Tako je nastala okosnica njene nanovo sročene životne priče, ili njenog životopisa, romana toka njene svesti.
Približava se glumicama koje su u vrhu po broju intervjua. Pronašao sam 230 intervjua, što u ličnoj dokumentaciji, što u dokumentaciji Pozorišnog muzeja. Čini se da su pojedini novinari, u trenucima kada im je ponestajalo tema, pronalazili u Ružici zahvalnog sagovornika.
Ona je zapitana, zaokupljena pitanjima glume, pozorišta, ali i šireg konteksta društveno-političkog. Uvek ima svoj komentar na sve mene našeg uzburkanog, nemirnog i teško razumljivog političkog života ovih prostora.
Jedinstvena celina je priča o njenih pet monodrama. Monodrama je posebna pozorišna forma, ali u njenom pozorišnom životu ima vidno mesto, pa ona daje suptilne odrednice tog specifičnog pozorišta jednog glumca i publike. Podstaknuta uspehom monodrame Tebi, moja Dolores Saše Božović u kojoj se stapaju dve izvorne emocije – emocija lekarke, majke, velikog borca i čoveka osetljivog za sve ljudske patnje, i glumačke emocije, toj ratnoj ispovesti je dala glumački izraz, nadogradila i uputila brojnom auditorijumu, preko 450 puta.
Otvorenost Ružice ka drugim, potreba da komunicira sa publikom, ali u epistolarnoj formi, uočljiva je u prepisci koju ona brižljivo vodi preko stranica TV revije. Ta epistolarna forma ne samo da otkriva otvorenu, mladu, senzibilnu glumicu, već daje sliku našeg društva 1968. godine kada smo bili – otvoreniji jedan prema drugom, bliži. Tu je neposredna, iskrena, jezgrovita, mudra...
Ružica Sokić je, kako to nedvosmisleno izbija iz knjige, glumica  domaćeg pisca, što ilustruju činjenice iz repertoara, ali i njeno glumačko uzdizanje, jer nema glumačkog odrastanja bez domaćeg repertoara. Tekstovi Aleksandra Popovića uokviruju njenu putanju, označavaju prvu tačku ali proslavu pedesetogodišnjice.
Naravno, glumac u ogledalu kritičara – tu su zapisi Buce Mirkovića koji je prati od početka, Muharema Pervića, koji je svojim tekstom ispisao njenu poetiku glume. Petar Volk u svom majstorski uobličenom tekstu vraća nas na početke, na susret s njenim profesorom Josipom Kulundžićem. Ranko Munitić, filmski kritičar, piše o pozorišnom licu Ružice Sokić. Mija Ilić piše o Žanki kako ju je dao u svom tekstualnom predlošku i Žanki kojoj je dušu udahnula Ružica Sokić. Pesnički zapis Bratislava Jevtovića nastao je posle predstave Dugo putovanje u noć.
Od pozorišnih kritičara se susreću zaokružena mišljenja, ocene i analize nastale u odgovarajućem trenutku, povodom konkretne premijere, nagrade ili povodom knjige. Posebno mesto pripada Milosavu Buci Mirkoviću koji na početku njenog glumačkog zrenja anticipira njen glumački let.
U delu prozaičnog naslova Dokumentacija precizno su  zabeležene sve uloge u pozorištu, na filmu, televiziji, radiju. Tu su i sve nagrade koje je tokom svog plodnog glumačkog života osvojila, kao i nezaobilazna bibliografija napisa.
I tako, iz stranice u stranicu, otkrivamo više isprepletenih tokova priče – autorski glas glumice, glas kolega, kritičara, hroničara pozorišta, glas nepokolebljivog fakta i sve se to stapa u prijatnu simfoniju zvano pozorište, sa Ružicom Sokić u njenom središtu. Bez obzira koliko je to monografska knjiga o glumici Ružici Sokić, to je, ujedno, freska našeg pozorišta, koje je utonulo u minulo vreme – pozorišta kojeg više nema.
Knjiga je otvorene forme u kojoj se u permanentnom dijalogu nalaze  glumica Ružica Sokić i njeni savremenici. Nadam se da će taj dijalog biti nastavljen, još dugo, na sreću srpskog glumišta.

Priređivač dr Zoran T. Jovanović
(sa promocija monografije 19.11.2012. u Ateljeu 212)