PRILOG KRITICI PATRIJAHALNOG UMA

O knjizi PRILOG KRITICI PATRIJAHALNOG UMA

U „Prilogu kritici patrijarhalnog uma“ (19851) Selija Amoros predstavlja tradicionalni filozofski logos kao lažni, ideološki izobličeni izraz navodne transcendentalne subjektivnosti i samosvesti čitavog ljudskog roda iz koga je žena isključena. Dihotomija priroda–kultura, iako mitski i arhajski obrazac mišljenja, u filozofskoj i društvenoj misli koristi se da opravda ženinu potčinjenost sve do savremenog doba. U modernoj i prosvetiteljskoj misli s posebnom snagom se očituju licemernost i protivrečnost diskursa koji koncipira razum kao temelj ljudske subjektivnosti i univerzalno svojstvo svih ljudi, no ipak pozicionira ženu kao Drugog i kao prirodu. Predmet njene kritike, međutim, nije samo tradicionalna „muška“ filozofija; autorka upozorava na opasnosti koji se kriju u nekim feminističkim polazištima, naročito u tzv. diskursu ženske razlike koji se oslanja na mistifikaciju i veličanje žene kao prirode koja se suprotstavlja destruktivnoj muškoj kulturi. „Feminizam razlike“ se ocenjuje kao esencijalistički i autorka se zalaže za „feminizam jednakosti“. Uz to, za sebe tvrdi da se bavi filozofskim feminizmom a ne feminističkom filozofijom, kao i to da se njen rad pre svega temelji na dekonstrukciji patrijarhalne filozofije.
Knjiga je tematski podeljena na tri dela. Prvi deo je prevashodno posvećen dekonstrukciji filozofskih ideja o ženi. Amoros ne pokušava da dâ sistematičnu i sveobuhvatnu kritiku filozofskih ideja, već se osvrće na pojedine reprezentativne autore kao što su Žan-Žak Ruso, Kjerkegor, Šopenhauer, Kant, Hegel… Takođe se bavi genealoškom legitimacijom filozofije kod Sv. Avgustina i Aristotela. U drugom delu razmatraju se etička pitanja i naglašava presudna uloga koju bi feminizam trebalo da ima u univerzalizaciji etičkog subjekta. Ovde su takođe prikazane srednjovekovne ideje o dvorskoj ljubavi i ideje srednjovekovnih nominalista i realista, koje autorka dovodi u vezu sa savremenim shvatanjima roda i ženskosti kao suštine, kojima se feminizam suprotstavlja kao svojevrsni „nominalistički program“. U trećem delu razmatra se odnos između marksizma i feminizma. Kao antikapitalistički nastrojena feministkinja, Amoros nastoji da dokuči šta se još uvek može primeniti od marksističkih teza u savremenoj feminističkoj misli i delanju, a šta su zablude, pogrešna i prevaziđena shvatanja, posebno u Engelsovom Poreklu porodice i njegovoj analizi odnosa između proizvodnje i reprodukcije.
Knjiga Prilog kritici patrijarhalnog uma je objavljena u Španiji u više izdanja i smatra se izuzetno važnim delom savremene španske feminističke i društvene misli uopšte.